فاضلی: نظام آموزشی در برخی موارد سلطه تولید می‌کند

نعمت‌الله فاضلی استاد دانشگاه علامه طباطبایی امروز در نشست تخصصی ایدئولوژی و برنامه درسی که با حضور برخی کارشناسان از جمله محمود مهرمحمدی استاد دانشگاه تربیت مدرس و عضو شورای عالی آموزش و پرورش در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برگزار شد، اظهار کرد: این پرسش مطرح است، ایدئولوژی چرا و چگونه مخل یادگیری است؟ در همه جای دنیا وقتی مسئله یادگیری را عمیق بررسی کنیم چه در چین، آمریکا یا ایران، یادگیری شیوه اعمال ایدئولوژی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: جان تامسون در کتاب ایدئولوژی و فرهنگ مدرن می‌گوید، ایدئولوژی شیوه‌های به خدمت گرفتن صور نمادین برای تولید و بازتولید سلطه است، بنده با این تعریف موافقم و در اینجا ایدئولوژی مسئله می‌شود، آن بخش از ایدئولوژی برای ما مهم است که منجر به درگیری و کنش در حوزه آموزش و پرورش که مسئولیت اصلی آن یادگیری است، می‌شود.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: قطعاً انسان با اخلاق، ارزش‌ها، سیاست و قدرت درگیر است، به همین دلیل نمی‌تواند از هنجارها، ارزش‌ها و باورها پاک شود اما ما کجا مجازیم که بحث کنیم، آنجا که ایدئولوژی مخل یادگیری می‌شود. ایدئولوژی از نظر بنده شیوه و روش به کارگیری صور نمادین است، اینکه نظام آموزشی قدرت تولید کند هیچ اشکالی ندارد و اساساً  نظام آموزشی برای این است که جامعه توانمند و ثروتمند تولید کند حتی اینکه روابط بین انسان‌ها و گروه‌ها در مسیر قدرت باشد اجتناب‌ناپذیر است اما آن چیزی که مشکل‌زا است این است که قدرت به سلطه تعبیر شود.

فاضلی ادامه داد: نظام آموزشی جاهایی قدرت تولید نمی‌کند و فقط سلطه تولید می‌کند، قدرت اجتناب‌ناپذیر است اما آنجایی مشکل است که اعمال قدرت یک سویه شده و پاسخگو و سازنده نیست و فقط برای بازتولید سلطه گروه و منافع خاصی است؛ جایی که آموزش ایدئولوژیک می‌شود، نه ایدئولوژی و آموزش، آنجایی است که برآیند برنامه درسی سلطه است نه قدرت و اتفاقاً این سلطه باعث می‌شود هزینه تولید قدرت بالا برود و منجر به کارکردهای نظام آموزشی نمی‌شود و بیشتر مقاومت تولید می‌کند.

ایدئولوژی‌زدگی برنامه درسی ایران چه تبعاتی دارد؟

وی بیان کرد: ایدئولوژی‌زدگی برنامه درسی در ایران باعث اختلال در یادگیری، بالا رفتن مقاومت در نظام آموزشی و  پرهزینه شدن تولید قدرت شده است؛ نظام‌های آموزشی به مرض ایدئولوژیک ابتلای ذاتی دارند و ای کاش این گونه نبود، این مرض‌ها انواعی دارد که برخی حاد و کشنده است به عنوان مثال در انگلیس هم نظام آموزشی ایدئولوژیک است اما اجازه تنوع، تکثر و آزادی را هم می‌دهند و معلم می‌تواند سیستم خود را نقد کند.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: هم‌اکنون 40 سال از انقلاب اسلامی گذشته و ما برای نخستین بار در آموزش و پرورش نشسته ایم و درباره ایدئولوژی صحبت می‌کنیم؛ عمده ترین مرض نظام آموزشی ما ایدئولوژیک بودن است که تمام امراض با آن در ارتباط است با گفتن اینکه همه نظام‌های آموزشی ایدئولوژیک است نمی‌توانیم نظام آموزشی کشور را غسل تعمید دهیم! ایدئولوژی در کشورهایی همچون فنلاند و دانمارک است اما بررسی کنید آنها چه کار می‌کنند و ما چکار می‌کنیم.

فاضلی افزود: اگر جنسیت، سرکوب، تبعیض قومیتی و تبعیض جنسیتی تشدید و یادگیری مختل شود این مرض بدخیم است و ما داریم از ایدئولوژی‌زدگی صحبت می‌کنیم؛ اگر در مدرسه و کلاس درس سرکوب باشد و نظام آموزشی جامعه را خوانا و نویسا نکند این هیچ ارزشی ندارد.

تفاوت ایدئولوژی در نوع اعمال قدرت پنهان و آشکار است

وی بیان کرد: تفاوت آشکار بین نوع ایدئولوژی‌ها در نظام آموزشی این است که قدرت را آشکار اعمال می‌کنند یا پنهان، در فنلاند قدرت پنهان اعمال می‌شود و لازمه آن توجه به عزت و کرامت انسانها، حقوق بشر و کارآمدی نظام آموزشی است، سازوکارهایی باید در نظام آموزشی ایجاد شود تا قدرت در آن عریان نباشد اینکه نیروی آموزشی احساس کند نیروی امنیتی و سیاسی همه جا ایستاده و دولت پاسبان است، صحیح نیست.

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی اضافه کرد: اگر ایدئولوژی به شکل عریان، اعمال قدرت کند بدخیم بوده و مخل یادگیری است هم‌اکنون با چشم غیرمسلح به مدرسه بروید پاسبان‌ها را می‌بینید هیچ محققی نمی‌گوید همه جای دنیا ایدئولوژی است پس همه جا، سیستم‌ها مثل کشور ما است؛ آنتولوژی آموزش سلطه را ایجاب نمی‌کند، همه جای دنیا نظام های آموزشی  بخشی از سامان سیاسی جامعه هستند سیاست اجتناب‌ناپذیر است و مطلوب است اگر به شیوه‌ای صورت گیرد که انسانی و کم‌هزینه باشد.

سایه نظام ارزشی بر نظام آموزشی گریزناپذیر است

 محمود مهرمحمدی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس نیز در این نشست گفت: ابتدا باید تفاوت بین استقرار و حاکمیت یک ایدئولوژی بر برنامه درسی با ایدئولوژیک زدگی یک برنامه درسی  یا نظام آموزشی  را متوجه شد تا اینکه بدانیم چگونه یک نظام آموزشی از داشتن ایدئولوژی گریزی ندارد یا اینکه چگونه آن ایدئولوژی را با چه متر و معیاری بسنجیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس ادامه‌ داد: زمانی ایدئولوژی به معنای انتقادی از کارآیی ساقط می‌شود که ما بگوییم آن را قابل نقد و ارزیابی نمی‌دانیم، ما نیاز به ملاک‌ها و معیارهایی برای نقد ایدئولوژی‌ها و چشم‌اندازهای تربیتی داریم ما نیاز به متاایدئولوژی داریم تا امکان نقد ایدئولوژی را به ما بدهد تا بدانیم که آیا ایدئولوژی در صحنه نظام آموزشی کارکرد مثبت داشته است تا نه؟

وی گفت: از پذیرفتن سایه یک نظام ارزشی برنظام تربیتی و درسی گریزی نیست و اگر به متر فراایدئولوژیک دست پیدا نکنیم، نمی‌توانیم حضور یک نظام ارزشی در نظام آموزشی را مورد نقد قرار دهیم هیچ سیستم آموزشی برای تبعیت از سنت تربیتی و نظام ارزشی گریزی ندارد.

مهرمحمدی یادآور شد: یک ایدئولوژی باید برای نظام آموزشی انتخاب شود، تا ماتریس ارزشی تعریف نشود برای اینکه بدانیم در تعلیم و تربیت به دنبال چه هستیم، برنامه درسی مبنایی پیدا نمی‌کند. آنچه پیشران نظام آموزشی است شامل فرهنگ، ایدئولوژی، سنت برنامه درسی خاص در قالب چارچوب ارزشی بوده و لازم است برای اینکه برنامه درسی برخوردار از ایدئولوژی را ایدئولوژیک نکنیم به متر فراایدئولوژی برسیم که به ما بگوید حقیقت تربیت چیست و ما را از شبه تربیت دور کند تا بتوانیم بگوییم کدام برنامه درسی ایدئولوژیک یا ایدئولوژی‌زده است.

۲۳۵۲۱۲

کد خبر 1320787

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: وزارت آموزش و پرورش تیم ملی فوتبال ایران حسن روحانی آلودگی هوا رژیم صهیونیستی اسرائیل باشگاه پرسپولیس ایالات متحده آمریکا لیگ برتر نوزدهم بازار طلا و ارز فلسطین دونالد ترامپ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۷۸۴۷۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ثبت‌نام کلاس‌اولی‌ها از ۱۹ اردیبهشت آغاز می‌شود

به گزارش خبرگزاری مهر، حمید طریفی حسینی با بیان اینکه خانواده‌ها برای ثبت‌نام کلاس اولی‌ها به دو روش الکترونیک و حضوری اقدام کنند، گفت: برای پیش ثبت‌نام الکترونیک باید به والدین باید به سامانه خدمات الکترونیک وزارت آموزش و پرورش به آدرس my.medu.ir یا my.gov.ir مراجعه کنند.

وی با بیان اینکه در آزمون استخدام آموزگار دوره ابتدایی ۶۳۶ هزار نفر شرکت کردند و ۲۸ هزار نفر پذیرش خواهند شد، افزود: ساز و کار جذب و گزینش در دو سال گذشته تغییر کرده است و امسال معلمانی که رتبه استادی دارند در ارزیابی تکمیلی آزمون استخدامی به ما کمک می‌کنند.

۲۴۰ هزار ردیف استخدامی معلمان در دولت سیزدهم

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش بیان کرد: افراد پذیرفته شده در آزمون استخدامی باید دوره آموزشی را در دانشگاه فرهنگیان طی کنند، در ۲ سال گذشته ۲۴۰ هزار ردیف استخدامی به آموزش و پرورش اعطا شد که یک پنجم نیروی انسانی وزارتخانه را شامل می‌شود و این باعث جریان یافتن خون تازه در رگ‌های آموزش و پرورش شد.

طریفی حسینی ادامه داد: برنامه درسی مدارس باید متحول شود و به سمت آموزش مهارت زندگی در دوره ابتدایی برویم که این کار مهر امسال به صورت آزمایشی در پایه اول دبستان و در تعداد محدودی از مدارس انجام خواهد شد.

وی درباره دلایل عملکرد ضعیف دانش‌آموزان ایرانی در آزمون‌های بین المللی تیمز و پرلز توضیح داد: این آزمون‌ها سطح سواد خواندن، ریاضی و علوم دانش‌آموزان پایه چهارم ابتدایی و هشتم را می‌سنجد و به نوعی آزمون‌های مهارتی هستند، محتوایی که در آزمون‌های تیمز و پرلز سنجش می‌شود، رویکرد متفاوتی با روش‌های مورد استفاده در مدارس ایران دارد.

نظام آموزشی ایران در بین نظام‌های آموزشی قوی دنیا قرار دارد

به گفته معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، باید توجه داشت که نظام آموزشی ایران در بین نظام‌های آموزشی قوی دنیا قرار دارد و در المپیادهای جهانی بیش از ۲۰ مدال طلا داشتیم.

طریفی حسینی ادامه داد: در ایران تنوع قومیتی، فرهنگی و زبانی داریم و آزمون تیمز و پرلز متناسب با شرایط فرهنگی و جغرافیایی ایران نیست و به دنبال طراحی آزمون بومی هستیم.

وی در پاسخ به پرسشی درباره دلایل نتایج ضعیف دانش‌آموزان ایرانی در بحث ریاضی و علوم در آزمون‌های بین المللی و اینکه آیا هیچ بخشی نگران این عملکرد ضعیف نشده است؟! گفت: مطالعات بین المللی از جوانب مختلف مورد نقد هستند چون سوالات متناسب با نظام آموزشی کشورها نیست.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: مطالعات بین المللی می‌خواهند تمام نظام‌های آموزشی را مشابه کنند و کشورها باید خود را با شاخص‌های آنها تطبیق دهند؛ هم اکنون کشورهای مختلف دنیا متقاضی جذب فارغ التحصیلان مدارس ایران برای تحصیل در دانشگاه‌های خود هستند.

وی بیان کرد: روند افت عملکرد دانش‌آموزان ایرانی در آزمون‌های بین‌المللی از گذشته وجود داشته است البته چند برنامه را برای تقویت سواد خواندن دانش‌آموزان اجرا کردیم از جمله طرح خوانا همچنین در مناطق دو زبانه طرح زبان‌آموزی پایه اول دبستان را اجرا کردیم.

طریفی حسینی درباره اینکه اگر بخواهیم سطح سواد دانش‌آموزان امروز را با ۱۰ سال گذشته مقایسه کنیم، آیا سطح سواد افزایش پیدا کرده است، گفت: قطعاً می‌گویم افزایش یافته است.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش درباره اینکه آیا برای این موضوع ارزیابی و مستنداتی دارید، گفت: هم اکنون نوع سواد متفاوت شده است، در گذشته خواندن و نوشتن مطرح بود البته هم اکنون هم توانایی نوشتن جزئی از سواد است اما دنیای امروز بر مهارت تأکید دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا سنجه‌ای وجود دارد که بتوانیم عملکرد آموزش و پرورش را بسنجیم؟ عنوان کرد: سند تحول بنیادین چشم انداز را روشن کرده است و ایران می‌تواند جزو کشورهای پیشرو در نظام‌های آموزشی باشد چون سطح پوشش تحصیلی در دوره ابتدایی ۹۸ درصد است و در حوزه کیفیت، استانداردهای آموزشی مدارس ایران قابل مقایسه با سایر کشورها نیست همچنین تعداد معلمانی که امسال استخدام کردیم به اندازه تمام معلمان کشورهای اسکاندیناوی است.

کد خبر 6098330 علی قدمی